پوستر : آرامش جان و دل سلطان طوس

Rate this post

سالروز ولادت آقا جوادالائمه را تبریک میگیم خدمت همه شیعیان.

ان شاءالله که به این بهانه هم شده عیدیتون رو از امام رضا (علیه السلام) به صورت مفصل بگیرید! ما که گرفتیم !!

توفیق شد دقیقا مثل پارسال کار ولادت امام جواد (علیه السلام) رو به صورت مشترک با دوست خوبم آقای میلاد پسندیده کار کنیم. خدا خیرشون بده.

پیش نمایش طرح (کلیک کنید)

به انضمام :

همه امامان بزرگوار، در همه جهات دنیوی و اخروی، هادی و ناصرند اما هرکدام از امامان ما در یکی از ابعاد، ظهور و بروز بیشتری دارند. از این رو، مشهور در بین فقها و علما و اهل معنا این است که برای طلب رزق و روزی در دنیا و برآورده شدن حاجات مادی و دنیوی، توسل به امام جواد علیه‌السلام بسیار مجرّب است.

تحریریه بیرق؛ هر یک از ائمه مصومین در میان شیعیان یک جور تجلی کرده‌اند و شیعیان هریک از آنها را با صفت خاصی می‌شناسند. فارق از درست یا غلط بودن این نگاه که برخی نقدهای جدی به آن دارند باید گفت در میان ائمه معصومین، امام جواد به جود و بخشش و برآورده نمودن حاجات دنیایی مشهور می‌باشد. اگرچه روایات فراوانی مبنی بر کرم و بخشش همه اهل بیت وجود دارد اما در این صفت در مورد امام جواد(ع) تجلی یافته است. میلاد با سعادت امام جواد(ع) فرصتی شد تا قدری روایات مربوط به جود و کرم آن حضرت را مورد بررسی قرار دهیم و همچنین دیدگاه‌های مختلف در مورد خواستن حاجات دنیایی از امام جواد(ع) را نیز ذکر می‌نماییم.

جود و کرم امام جواد(ع)

پـیـشـواى نـهـم عـلیـه السـلام از نـظـر جـود و سـخاوت در مرتبه اى قرار داشت که این صفت از ویژگیهاى آن حضرت قرار گرفت و به (جوادالائمه ) ملقّب گشت . صفدى مى نویسد:

امـام جـواد عـلیـه السـلام هـر سـال بـیـش از یـک مـیـلیـون درهـم بـیـن نـیـازمـندان مدینه تقسیم مى‌کرد.(۱)

امام جواد(ع ) بخشش به کسانى که بر او حقى دارند را بر خود لازم مى دانست و مى فرمود: مِنْ سَخاءِ الْمَرْءِ بِرَّهُ بِمَنْ یَجِبُ حَقُّهُ عَلَیْهِ: از نشانه هاى سخاوت مرد بخشش به کسانى است که بر او حقى دارند. (۲)

اسماعیل بن عباس هاشمى گوید: روز عیدى خدمت امام جواد علیه السلام رسیدم و از تنگدستى به آن حضرت شکایت کردم. امام (ع) دسـت بـه زیـر سجاده برد و یک قطعه طلا به من داده آن را به بازار بردم و کشیدم، شانزده مثقال بود.(۳)

بخششهاى آن حضرت به افراد بر اساس نیاز و ظرفیت آنان بود.

مردى به حضور امام (ع) رسید و عرض کرد: به اندازه مروتتان به من عنایت کنید! امام جواد(ع ) فـرمـود: در وُسـْعـَم نـیـسـت. عـرض کـرد: پـس به اندازه مروت خودم مرحمت کنید! امام فرمود: این شدنى است. سپس دستور داد صد درهم به او بدهند.(۴)

امام جواد(ع) که مصداق کامل بخشندگى و کرامت بود و مردم عصر خویش را از عطایا و بخششهاى خـود بـهره‌مند مى‌ساخت علاوه بر آن که از خاندان کرم بود، از جانب پدر بزرگوارش نیز به جود و سخاوت توصیه شده بود.
(مـحـمـد بـن نـصـر بـزنـطـى) گـویـد: نـامـه اى را خـواندم که حضرت رضا علیه السلام به فرزندش جوادالائمه(ع) چنین نوشته بود:

یـا ابـاجـعـفـر بـه مـن خـبـر رسـیـده کـه وقـتـى بـراى خـارج شـدن از مـنـزل بـر مـرکب سوار مى شوى خدمتکاران از جهت بخلى که دارند تو را از درب کوچک خارج مى کنند که مبادا خیرت به کسى برسد.
به حقى که من بر تو دارم از تو مى خواهم که ورود و خروجت جز از درب بزرگ نباشد. و چون سـوار شدى باید طلا و نقره (دینار و درهم ) با تو باشد و هر کس از تو چیزى درخواست کرد، به او ببخشى.

مـن مـى خواهم که خداوند تو را رفعت و بلندى بخشد، پس انفاق کن و از خداى عرش بیم مدار که فقیرت گرداند.(۵)
امـام هـشـتـم (ع) در این نامه به فرزندش سفارش مى کند هر کس چیزى از تو خواست باید او را ناامید نکنى و بخشش و عطاى تو نباید ناچیز باشد اما از جهت افزون بودن در اختیار توست.

امامان (ع) نه تنها بخشنده بودند بلکه به آن توصیه مى کردند و به پیروان خود درس جود و سـخاوت مى دادند آن حضرت شکر و سپاس داشتن نعمت و ثروت را جود و بخشش ‍ آن مى داند و مى فرماید:

خداوند را بندگانى است که به دوام نعمت مخصوصشان گردانده است و تا هر زمان که ببخشند، از آن نـعـمـتـهـا بـرخـوردارند و اگر دست از بخشیدن بردارند، خداى تعالى از ایشان نعمتها را گرفته ، به غیر آنان مى دهد.(۶)
از این رو جوادالائمه علیه السلام بخشندگى را با ضمیر و فطرت خود عجین ساخته بود و آن چه به او داده مى شد و آن چه از صدقه، زکات و موقوفات بنى هاشم ، موسى بن جعفر(ع) و امـام رضا(ع) به او مى رسید، همه را بین مردم تقسیم مى کرد.(۷) آن حضرت زمانى کـه از بـغـداد راهـى مـدیـنه شد، هرچه داشت در راه خدا انفاق کرد؛ سپس ‍ همراه همسرش به مدینه رفت.(۸)
یـکـى از اصـول اخلاقى امامان علیهم السلام توجه به نیازهاى مردم و برطرف کردن مشکلات آنـان اسـت. زیرا انسانها در فراز و نشیب زندگى و در میان کورانها و حوادث تلخ به یکدیگر نیاز پیدا مى کنند و نمى توانند به تنهایى مشکل خود را رفع کنند. امامان (ع) تا سرحد ایثار، از هـمـه امـکانات خود براى حل مشکلات مردم استفاده مى کردند و رسیدگى به نیازمندى هاى آنان را وظیفه توانمندان مى دانستند.

امام جواد(ع ) مى فرماید: نـعـمـت بـر کـسـى فـزونى نمى یابد، مگر آن که نیاز مردم به او فراوان مى گردد؛ پس اگر کـسـى از تـحـمـّل ایـن بـار گـران سـربـاززد، آن نـعـمـت رو بـه زوال خواهد رفت.(۹)

امـام جـواد(ع) براى برطرف ساختن نیاز مردم و حل مشکلات آنان اهتمام فراوان داشت که در اینجا به ذکر یک نمونه بسنده مى کنیم.

(احمد بن حدید) مى گوید:

همراه عدّه اى به قصد حج بیرون رفتیم. در بین راه ، راهزنان راه را بر ما بستند و آنچه داشتیم بـردنـد. هـنـگـامـى کـه داخـل مـدیـنـه شدم ، امام جواد(ع) را در یکى از گذرگاهها دیدم. همراه آن حـضـرت بـه خـانه اش رفتم و داستان گرفتارى ام را باز گفتم. امام (ع) دستور داد لباسى بـه هـمـراه مـبـلغـى پـول به من دادند و فرمود: این پولها را بین یارانت به آن مقدار که از آنها بـرده انـد تـقـسـیـم کـن. وقتى پولها را بین یارانم تقسیم کردم، درست به همان مقدار بود که راهزنان از ما برده بودند!(۱۰)

خواستن حاجات دنیایی از امام جواد(ع)

حجت‌الاسلام علی کمساری رئیس مرکز فرهنگی هنری دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در گفتگو با مشرق می‌گوید: «همه امامان بزرگوار، در همه جهات دنیوی و اخروی، هادی و ناصرند اما هرکدام از امامان ما در یکی از ابعاد، ظهور و بروز بیشتری دارند. مثلا در بین عرفا و علما معروف است که اگر کسی از خداوند متعال، علم بخواهد به وجود مقدس امام باقر علیه‌السلام و امام صادق علیه‌السلام توسل پیدا کند. یا اگر کسی طالب معنویت است به حضرت علی علیه‌السلام متوسل شود.

از این رو، مشهور در بین فقها و علما و اهل معنا این است که برای طلب رزق و روزی در دنیا و برآورده شدن حاجات مادی و دنیوی، توسل به امام جواد علیه‌السلام بسیار مجرّب است و این هم فقط صرف ادعا نیست. هم از زبان بزرگان نقل شده و هم به تجربه ثابت شده که توسل به ایشان سبب گشایش گره‌های مالی و اقتصادی می‌شود که خود مردم متدین ما تجربه کرده‌اند و در حکایات و احوالات مومنان، بسیار ذکر شده است و اساسا لقب ایشان، جواد است و جود، وصف کسی است که زیاد می‌بخشد و لذا اعطای این لقب برای ایشان بی‌جهت نبوده است.»

حجت الاسلام امیرعلی حسنلو، مدیر گروه تاریخ و سیره مرکز پاسخگویی حوزه در رابطه با توصیه های موجود برای مراجعه به امام جواد (علیه السلام) در حوائج مادی نیز چنین نظری دارد، او در گفتگو با شبستان تصریح کرد: «روایات موجود در این رابطه تصریحی ندارند اما به نظر می رسد این توصیه ریشه در دو دلیل دارد نخست آنکه تجربه علما و بزرگان ما چنین بوده و دیگر اینکه از معانی روایات چنین چیزی اقتباس شده است. چرا که جود و بخشندگی آن حضرت هیچگاه قطع نمی شد و همچنانکه حضرت در زمان حیات به مراجعان عطا کرده و از آنها رفع حاجت می کردند امروز نیز در صورت توسل و مراجعه به ایشان حضرت از احسان و کرم و بخشش دریغ نمی فرماید.»

اما در این بین حجت الاسلام ریاضت نظر متفاوتی دارد، او می‌گوید: «گاهی اوقات در تعابیر بعضی از ذاکرین گفته می شود که حاجات دنیایی خود را از امام جواد(ع) بخواهید؛ این تعبیر سخیفی است؛ یعنی بقیه اهل بیت نمی توانند حاجات دنیایی ما را بدهند و فقط امام جواد(ع) می تواند؛ یعنی امام جواد(ع) را اینقدر کوچک می کنیم ـ فرمود دنیا به اندازه آب بینی بُز زکام گرفته ارزش ندارد ـ آن وقت من جواد الائمه را آنقدر پایین بیاورم که حاجات دنیایی خود را از او بخواهم؛ یعنی نمی شود حاجات معنوی را از آقا جوادالائمه(ع) گرفت؟ این تعبیر خیلی تعبیر درستی نیست، چون تعبیر ذوقی است و در این تعبیر خیلی هم هنر به خرج داده نشده است و روایتی هم در این باب نداریم، فرمود دنیا و آخرتتان را از ما بخواهید، همه چیز را از ما بخواهید و همه چیز خود را به ما بسپارید، ما امین الله هستیم، ولی دنیا را هدف نگیرید که بخواهید از اهل بیت دنیا بگیرید.»

 ۱) الوافـى بـالوفـیـات ، ج ۴، ص ۱۰۵ بـه نقل از ائمتنا، ج ۲، ص ۱۶۰

۲)زندگانى حضرت امام محمد تقى ، ص ۱۸۳

۳) کـشـف الغـمـه ، ج ۳، ص ۱۵۸، بـحـارالانـوار، ج ۵۰، ص ۴۹ و مـسند الامام الجواد، ص ۱۲۲
۴) کشف الغمه ، ج ۳، ص ۱۵۸
۵) الانوار البهیه ، ص ۲۲۰ و عیون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۸
۶) بحارالانوار، ج ۷۲، ص ۲۸
۷)زندگانى حضرت امام محمد تقى ، ص ۲۲۰
۸) تحلیلى از زندگانى و دوران امام محمد تقى (ع )، ص ۴۵۱
۹) بحارالانوار، ج ۷۸، ص ۷۹
۱۰) بحار الانوار، ج ۷۸، ص ۷۹

 ***

امام جواد علیه السلام از نگاه دیگران

شخصیت والای علمی- اخلاقی امام جواد علیه السلام در نگاه خلفاء، دانشمندان، نویسندگان و تاریخ نگاران غیر شیعه؛ سندی گویا بر جایگاه رفیع این امام همام در بین مسلمانان می باشد. گویند هر گاه خواستی فردی را بشناسی؛ ببین که مخالفانش چه کسانی هستند ودر مورد ایشان چه می گویند؟ در این مقاله قصد داریم برای شناخت بیشتر این امام عزیز به عنوان نمونه، مواردی از سخنان عالمان اهل تسنن را ذکر نماییم.

مامون عباسی:

 خلیفه مقتدر عباسی در پاسخ به اعتراض بزرگان بنی عباس در خصوص به تزویج درآوردن دخترش ” ام الفضل ” به امام جواد (ع) ، این امام همام را اعجوبه عصر خواند و گفت : ” قد اخترته لتفضیله علی کافه  اهل الفضل فی العلم والفضل مع صغر سنه والاعجوبه فیه بذالک “؛ من بدان جهت وی را به دامادی خود برگزیدم که با کمی سن در علم و فضیلت بر همه اهل زمان برتری دارد و در علم و دانش اعجوبه ای است. (۱)

اسقف بزرگ مسیحی:

اسقف مسیحی پس از آگاهی یافتن از علم و دانش امام جواد (ع) در مسائل پزشکی گفت :

به نظر می رسد این شخص ” امام جواد (ع) ” پیامبری از نسل پیامبران است. (۲)

سبط بن جوزی:

یوسف بن قزا اغلی بن عبدالله  بغدادی مشهور به سبط بن جوزی پس از بیان تاریخ تولد و شهادت حضرت می نویسد :

کان علی منهاج ابیه  فی العلم والتقی و الزهد والجود.

او در علم و تقوا، پرهیزکاری و سخاوت؛ چون پدر بزرگوارش “امام رضا (ع)  ” و دنباله رو او بود. (۳)

ابن ابی طلحه:

ابن ابی طلحه در کتاب مطالب السؤول فی المناقب آل الرسول درباره شخصیت امام جواد(ع) می نویسد: او گرچه صغیرالسن است ولی کبیرالقدر و رفیع الذکر می باشد. (۴)

ابن صباغ مالکی:

 علی بن محمد احمد مشهور به ” ابن صباغ ” فقیه مالکی و متوفای ۸۵۵ در مکه پس از بیان گوشه ای از خصوصیات زندگی حضرت جواد(ع) ، می نویسد: آری چنین بود کرامات جلیل و مناقب او.

 و در جای دیگر می افزاید: چه گوییم ما در جلالت و مقام امام جواد(ع) و فضیلت کمال و عصمت و جلال او ، حضرت در میان طبقات ائمه (ع) سنش کمتر از همه و قدر و شانش  اعظم است .

او در اندک مدتی از عمر شریفش کراماتی بسیار و معجزاتی بی شمار از خود نشان داده و معارج و فضیلت کمال را طی کرده و از رشحات و تراوش دانش و بینش خود اثرها گذاشته و از نفحات و ریزش فضل کمالش بی اندازه و شمار فیوضاتی به عالم علم نثار فرموده ، چه با مجالس و محافلی که متکلم به احکام گردیده و از مسائل، حلال و حرام را بیان نموده و زبان دشمنان و خصم بد فرجام را به منطق صحیح و گفتار ملیح خود الکن کرده و گاه ، بسیار انجمن و محفلی که در صدر جلساء و راس خطبا و بلغاء قرار گرفته و در برابر خود تمامی فصحاء و علما و حکما را تحت الشعاع  قرار داده است. (۵)

صلاح الدین صفدی:

خلیل بن ابیک  بن عبدالله، معروف به صلاح الدین صفدی، ادیب و مؤرخ نامدار اهل فلسطین که در حدود دویست تصنیف از وی برجای مانده ، می نویسد:

” محمد بن علی، همان جواد بن رضا (ع) بن الکاظم موسی بن الصادق جعفر رضی الله عنهم است . لقب او جواد، قانع و مرتضی است. وی از فرزندان اهل بیت نبوت است که در سخاوت شهرت داشت  تا جائی که او را جواد(ع) ، نام نهاده اند، او یکی از امامان دوازده گانه است. (۶)

ابن تیمیه:

ابن تیمیه می گوید:”  محمد فرزند علی ملقب به جواد از بزرگان و اعیان بنی هاشم است که در سخاوت و بزرگواری شهرت تام دارد. (۷)

یوسف بن اسماعیل نبهانی:

یوسف بن اسماعیل نبهانی حنفی ادیب و شاعر فلسطینی، متولد ۱۳۵۰ هجری که از وی سیزده کتاب مهم  بر جای مانده، می نویسد:

” محمد جواد فرزند علی رضا (ع) از بزرگان امامان و چراغ هدایت امت و سادات اهل بیت (ع) است که عبدالله شبراوی شافعی نیز از وی در کتاب خود ” الاتّحاف بجبّ الاشراف ” با ستایش و تکریم  یاد کرده است.  (۸)

محمود بن وهیب بغدادی فنخی:

محمدالجواد (ع) فرزند علی بن الرضا (ع) است کنیه او مانند کنیه جدش محمد الباقر، ابو جعفراست رضی  الله عنهما.

سه لقب وی جواد، قانع و مرتضی است که مشهورترین آنها ” جواد” است . رنگ پوست او سفید، قامتش معتدل و نقش انگشترش نعم المقدّرالله، و وارث علم پدر بود. (۹)

علی جلال حسینی:

علی جلال حسینی دانشمند بزرگ مصری می نویسد:

” محمدالجواد ابوجعفر دوم، فرزند علی (ع) در سال ۱۹۵ هجری در مدینه دیده به جهان گشود.  وی  با  وجود سن کم در علم و فضیلت سرآمد همه عالمان و اهل فضیلت زمان خویش بود. (۱۰)

خیرالدین زرکلی:

خیرالدین زرکلی می نویسد: ” ابوجعفر جواد (ع) چون اجداد خویش مقام بلندی داشت . هوشمند و خوش بیان بود و استعداد نیرومند و اصیلی داشت. (۱۱)

پی نوشت ها

۱- بحارالانوار، ج۵۰، ص۷۵ /  موسوعه الامام الجواد(ع)، ج۱ ، صص۳۶۰ و ۳۶۳/  اعیان الشیعه ، ج۳ ، ص ۱۲۹٫

۲- المناقب لابن شهرآشوب ،ج۴ ، ص۳۸۹ / موسوعه الامام الجواد (ع) ،ج۱ ، ص۳۶۲٫

۳- تذکره الخواص ، ص۲۰۲ / الامام جواد (ع) ، ص۷۲ .

۴- کشف الغمه، ج۲، ص۱۸۶٫

۵- حلیه الابرار، ج ۴، ص۵۶۸ / الفصول المهه، ص۲۶۶ / موسوعه الامام الجواد (ع) ، ج۱ ، ص۳۶۴ / سرور الفؤاد ابوالقاسم سحاب ، صص ۴۰ و ۴۱ .

۶- الوافی بالوافیات، ص۱۰۵ / الامام محمد الجواد (ع) ، ص۷۳ .

۷- منهاج السند، ص ۱۲۷٫

۸ – جامع کرامات الاولیاء ،ج۱ ، ص۱۰۰٫

۹- جوهره الکلام ، ص۱۴۷ / الامام الجواد (ع) ، ص۷۶ .

۱۰- زندگانی امام جواد(ع)، ص۲۰۰٫

۱۱- الامام محمد الجواد (ع) ، ص۷۶ / زندگانی امام جواد (ع)، ص۲۰۰٫

***

پوستر : آرامش جان و دل سلطان طوس ، پوستر امام جواد